شروع صفحه گسترده‌ها با VisiCalc

دان بریکلین و باب فرانکستون[1] مبتکر این نرم‌افزار بودند. این نرم‌افزار اولین صفحه گسترده در دوران سال‌های 1970 میلادی بود. این صفحه گسترده برای کامپیوتر اپل[2] نوشته شده بود. به این ترتیب VisiCalc به سرعت رشد کرد و این کار باعث فروش زیادی از کامپیوترهای اپل شد زیرا کاربران می‌خواستند از این برنامه برای محاسبه مالیات شرکت و حقوق کارکنان خود استفاده کنند.

وقتی شرکت IBM به بازار کامپیوترهای خانگی روی آورد، شرکت کوچک Lotus برای کامپیوترهای خانگی IBM یک صفحه گسترده طراحی کرد. ولی صاحبان VisiCalc به این موضع نپرداختند و همچنان به توسعه این نرم‌افزار براساس سخت‌افزار اپل پرداختند. در سال 1983 میچ کاپر و جاناتان ساچز[3] در شرکت Lotus نرم افزار صفحه گسترده خود را به نام 1-2-3 به بازار کامپیوترهای سازگار با IBM معرفی کرد. قیمت این نرم‌افزار 495 دلار آمریکا بود که در نوع خود بسیار گران بود ولی کاربران برای استفاده تجاری بسیار زیاد از آن استقبال کردند و به زودی جای خود را باز کرد و رقیب خود یعنی VisiCalc را پشت سر نهاد. شاید لوتوس 1-2-3 را محبوب ترین نرم‌افزار در سالهای اخیر باشد.

در سال 1982 مایکروسافت اولین صفحه گسترده خود با نام MutilPlan را به بازار معرفی کرد. این نرم‌افزار بدون در نظر گرفتن استانداردهای موجود برای صفحه گسترده‌ها وارد بازار شد ولی نتوانست زیاد در بازار باقی بماند. سختی کار و عدم هماهنگی با دیگر صفحه گسترده از دلایل شکست این نرم‌افزار بود. در سال 1985 اکسل برپایه تجربیاتی که مایکروسافت از صفحه گسترده قبلی خود کسب کرده بود برای کامپیوتر اپل پایه ریزی شد. این صفحه گسترده براساس محیط تصویری ساخته شده بود (برعکس MultiPlan که بر محیط متنی استوار بود). در سال 1987 نیز برای سیستم عامل ویندوز طراحی شد و توسعه یافت. اکسل از بدو تولید تا به امروز رقیبان سختی مانند لوتوس 1-2-3 و کواتروپرو[4] از شرکت Borland داشت که بعدها به شرکت Novel و امروزه به شرکت Corel فروخته شده است.

نسخه‌های اکسل

اکسل نسخه 2

نسخه اولیه اکسل برای کامپیوترها اپل تولید شد. بنابراین نسخه اولیه برای سیستم عامل ویندوز به نام نسخه 2 معرفی شد. در اصل ویندوز هنوز یک سیستم عامل نبود و فقط قادر بود که در محیط تصویری، اکسل نسخه 2 را اجرا کند.

اکسل نسخه 5

در اواخر سال 1994 نسخه 5 اکسل به بازار معرفی شد. این نسخه قابلیت‌های زیادی را در برداشت، مانند استفاده از چندین کاربرگ و زبان برنامه نویسی VBA در اکسل گنجانده شد. به این ترتیب مایکروسافت از دیگر رقابیش با معرفی این نرم‌افزار جلو افتاد.

اکسل نسخه 95

این نسخه به نام نسخه 7 نیز معروف است، در سال 1995 معرفی شد، بطوریکه اختلاف چندانی نسبت به نسخه قبلی خود نداشت و بیشتر به قابلیت کدهای 32بیتی متکی بود. هر دو نسخه اکسل 5 و 95 ساختار ذخیره سازی فایل مشترکی داشتند.

اکسل نسخه 97

در این نسخه گاهی نیز به نام نسخه 8 معرفی می‌شود، تغییراتی در طراحی نوارهای ابزار، استفاده از راهنماهای قدم به قدم (Wizard) برای انجام کارها و معرفی الگو‌های (Template) جدید دیده می‌شود. ابعاد جدول صفحه گسترده نیز در این نسخه گسترش یافت و به 65536 سطر و 256 ستون رسید. زبان برنامه نویسی VBA گسترش یافت و قالب جدید برای فایل‌ها معرفی شد.

اکسل نسخه 2000

این نسخه به نام اکسل نسخه 9 نیز معروف است. این نسخه در سال 1999 به بازار معرفی شد و تغییراتی نظیر قالب ذخیره سازی HTML [5] نیز به آن اضافه شد. البته قالب ذخیره سازی نسخه‌های قبلی نیز وجود داشت.

اکسل نسخه 2002

اکسل 2002 ( یا نسخه 10) در سال 2001 معرفی شد و به عنوان نسخه Xp نیز مشهور است. زیرا با ویندوز Xp معرفی و به کار رفت. کار با این نسخه به علت برنامه راهنمای موثر و استفاده از Wizardهای مناسب برای کاربران تازه کار بسیار مناسب بود. امکان بازیابی فایل‌های معیوب شده در این نسخه به کار گرفته شد. همچنین ابزاراتی برای ویرایش فرمول‌ها و عیب‌یابی خطاهای فرمول نویسی معرفی شدند.

اکسل نسخه 2003

در این نسخه که به نسخه 11 نیز معروف است تغییرات زیادی نسبت به نسخه قبلی بوجود نیامد. بیشتر تغییرات معرفی چند تابع جدید و امکان ذخیره سازی فایل‌ها با قالب‌های جدیدXML بود. مفهوم لیست در این نسخه بوجود آمد.

اکسل نسخه 2007

این نسخه که با نام نسخه 12 نیز به کار می‌رود، در سال 2007 معرفی شد و تغییرات عمیقی چه در ظاهر نرم‌افزار و چه در طراحی آن داشت. کاربران قدیمی از چهره آن وحشت زده شدند در حالیکه کاربران جدید محیط آن را بسیار ساده و کارا یافتند. این تغییرات نسبت به نسخه‌های قبلی بسیار واضح بود. قالب ذخیره سازی فایل‌ها تغییر کرده بود. نوارهای ابزار و رابط کاربر به کل تغییر شکل یافته بود. مفهوم لیست که در نسخه‌های قبلی بوجود آمده بود بهبود یافت و کارایی بیشتری پیدا کرد و به نام جدول به کار رفت. ظاهر نمودارها و طراحی جداول به طور چشمگیری زیباتر شد. تعداد سطرها و ستون‌ها بسیار افزایش یافت و توابع متنوع دیگری نیز به مجموعه توابع اکسل افزوده شد.